WORLDCOOK'S CULINAIRE REIZEN

Even een stukje Bangladesh in het Egypte-verhaal. Omdat we zo trots op hem zijn. Hij staat weer in de krant: Teb, de winnaar van de Citi Cup, onze enige witte man tussen de bruine Bengalen. Niet alleen was hij de enige expat winnaar, we waren ook de enige expats op het overwinnaarsfeest. Geen nuttige golfset of een leuk reisje dit keer, maar helaas weer een saaie cup. Evengoed gefeliciteerd!

MEER TOERISTEN IN EGYPTE
De toerist is een merkwaardige diersoort. Wanneer hij zich in een vreemd land bevindt, zoekt hij meestal zijn zekerheid in de omringing door gelijkgestemden. In Egypte gaat dat "gelijk" heel ver: er zijn groepen toeristen die gekleed gaan in hetzelfde shirt, slechts te onderscheiden door een badge met naam, die de voorkant van de achterkant onderscheidt. Zij volgen de reisleider, die herkenbaar is aan een vlaggetje of paraplu, in ganzenpas.
In het vliegtuig stapt een groep binnen, die ook allen dezelfde rugtas hebben, zwart met een oranje band. Even vraag ik mij af of ze niet het risico lopen, om de foute tas uit het bagagerek te halen bij het uitstappen. Maar dan realiseer ik me: het zou niets uitmaken, want de inhoud is natuurlijk ook gelijk.

VIJGEBLADEREN IN GIZEH
Als je in Cairo bent, kun je natuurlijk niet om de pyramides heen. En inderdaad, ze zijn imposant. Daar moeten heel wat slaven zijn afgebeuld, al zegt de reisagent dat alle werkers het allemaal uit liefde voor hun koning deden, en nooit onder dwang.
Nog leuker dan de oude pyramides zijn echter de toeristen die er rondlopen, en het wordt een spel om te raden waar ze vandaan komen. De Nederlanders zijn makkelijk: met een bekend accent roepen zij om de haverklap dat je overal bedonderd wordt.
De Russen springen er ook uit, met name de vrouwen: gekleed in broekjes en shirtjes nauwelijks groter dan een vijgeblad, stellen ze hun spierwitte ledematen bloot aan de brandende zon. Het is nog maar de vraag, of ze zullen verdampen door de overweldigende hitte of verzengen onder de gloeiende blikken van de kameelberijders.

LOKALE TIJD
Het was midden in de nacht en het vliegtuig ging bijna landen.
“We have started our descent. Please fasten your seatbelts and put your tray tables upright. The local time in Cairo is 2 o’clock” zong de stewardess vanonder haar kekke hoedje en ik zette braaf mijn horloge op de aangegeven tijd. Na een lange sleur door visa-afdelingen en douane en een rit door de nachtelijke stad was ik in het hotel; het was inmiddels 4 uur – locale tijd. Vlug slapen dan maar, want ik zou om kwart over 8 vanaf het hotel worden opgehaald.
Drie uurtjes slapen, een vlugge douche en een snel ontbijt later stond ik op de stoep van het hotel te wachten. Na twintig minuten werd ik ietwat argwanend en begon te bellen. Het antwoord was verhelderend:
“Wat doe je daar dan zo vroeg? Het is pas vijf over half acht!”
Tja, die stewardessen zijn ook weleens de draad kwijt, vooral wanneer her en der wintertijden ingaan op verschillende data. Volgende keer toch maar even checken. Drie uur slapen is wel heel erg weinig.

BABA GHANOUJ
Deze week een recept voor Baba ghanouj. de Egyptenaren, die dol zijn op allerlei smeerseltjes om je broodje in te dopen, vinden dit ook heerlijk.

EEN KUIPJE MELK
Er stapt een groep jongens in die allen gekleed zijn in een smetteloos witte broek en lang hemd, mogelijk studenten van de medressah. Een ervan heeft zich in het hoekje naast mij geperst en doet angstvallig zijn best om zo ver mogelijk bij me vandaan te blijven, wat niet zo best lukt gezien de schamele breedte van de stoelen. Het is duidelijk de eerste keer dat hij vliegt, want hij zit nerveus met benen en handen te wapperen, kan de riem niet vastmaken en het blad niet naar beneden doen. Het stekkertje van zijn koptelefoon steekt hij bij mij in de stoel en is verbaasd als hij niets hoort. Het uitgebreide boeren, slurpen, smakken, hoesten, rochelen en snotteren is waarschijnlijk geen nieuwigheid, maar hoort tot het gewone dagelijkse programma.
Drinken doet hij niet, ook geen koffie. Maar het kuipje koffiemelk, dat is een ander hoofdstuk. Likkebaardend trekt hij het dekseltje eraf en slobbert de inhoud goed hoorbaar naar binnen. Tevreden likt hij zijn lippen af. Zoiets lekkers krijg je in de medressah niet.

GEEN VARKENSVLEES
Het vliegtuig van Emirates uit Dhaka zit vol met godvrezende Bangladeshi. Het ontbijt wordt geserveerd en er zit niet het gebruikelijke kartonnetje bij, waar een roze varken op staat met een zwart kruis erdoor. Het bestaat uit een omelet met twee plakjes van iets – en dat iets zou zomaar bacon kunnen zijn. Zelfs ik vind dat het erop lijkt.
Onmiddelijk lijkt er een aanval van “Ober, er zit een vlieg in mijn soep” te zijn uitgebroken:
“Stewardess, there is pork in my breakfast!”
In paniek klinken de stemmen door het hele vliegtuig heen. De stewardess snelt van voor naar achter:
“No sir, Emirates always serves halal food.”
“No sir, we never serve pork.”
Gerustgesteld eten ze verder. Maar de bacon leek verbijsterend echt. Stel nu eens dat iemand zich vergist heeft, een grap heeft willen uithalen of wraak nemen. Dan hebben daar toch zomaar 300 mannen flink zitten zondigen hoog in de lucht!

ZOVEEL POMELO'S
In Bangladesh is de aanvoer van groente en fruit sterk afhankelijk van de seizoenen: of iets is er helemaal niet, of er is niets anders, dat wil zeggen grote stapels liggen op elke straathoek. Op dit moment is het pomelo-tijd. En dus tijd om pomelo-marmelade te maken. Dat is werk voor mijn creatieve rechterhand-in-de-keuken Teb, die nog een heleboel schoongemaakte vruchten overhad. Als goede kok en zuinige huisvrouw moest ik daar iets mee, en zo zijn deze week de "witte chocolade en pomelokoekjes" geboren. De stukjes pomelo blijven sappig, de chocola wordt zacht. Heel apart!

Vandaag vieren wij Eid al Fitr. Dit is een relatief nieuw feest; in de zevende eeuw na Christus ging de profeet Mohammed naar Medina, en trof daar feestende mensen aan; zij vierden Perzische feesten. Dit was het moment om met een echt Moslim feest op de proppen te komen, en de Perzische feesten af te schaffen. Het woord "Eid" betekent "vreugde" en "fitr" betekent "breken van het vasten", waarmee Eid al Fitr eigenlijk "terug naar het gewone leven" wordt. Het festival Navruz, wat de vreuge van de lente placht te vieren, is daarmee vervallen. Hoewel in Oezbekistan dit festival, naast de Eid, nog volop, en misschien zelfs grootscheepser gevierd wordt. Of dit komt door de wat vrijere door het communisme gevormde geesten van de Oezbeken, of omdat er in Oezbekistan nog een echte lente is vol bloesems, terwijl er in Bangladesh het hele jaar warmte en bloemen zijn, weet ik niet.

Hoe dan ook, Eid al Fitr, de grootste feestdag van het jaar, is ook hier aangebroken, en dat betekent terug naar normaal: mogen we weer sex, eten, drinken en roken terwijl de zon op is.

Eid Mubarak, "Happy Eid", niet in Bangladesh dus. De Ramadan wordt verondersteld afgelopen te zijn, zodra de nieuwe maan er is. De rest van de wereld weet dat gewoon - uiteindelijk is de wetenschap in staat om die gebeurtenis al eeuwenlang van tevoren te voorspellen. In Bangladesh gelooft men niet in deze tovenarij. Als de maan niet gezien kan worden door de wijze mannen, dan is hij er ook niet. Dan wordt er gewoon een dagje extra gevast. Waren ze vorig jaar al een dag later dan de toonaangevende Moslims in alle andere landen, dit jaar maken ze het nog bonter. In twee districten van Bangladesh heeft de "Moonsighting Committee" de maan weten te spotten. Vreugde alom, het Eid-feest kan een aanvang nemen. In de andere districten zagen ze hem niet; helaas, er moet nog een dag geleden worden. Ook Dhaka hoort bij de districten die nog even op hun tanden moeten bijten. Op Eid staan er allerlei shows gepland, die op televisie zullen worden uitgezonden. Voor sommigen komen die dan als mosterd na de zo lang gemiste maaltijd.

DE AYAH IS EEN MADAME
Onze ayah heeft een baby. Dat zagen wij natuurlijk al een tijdje aankomen, maar zij beweerde te willen blijven werken en een maand na de bevallig alweer op de barricade te zullen staan. Zelf tot het vruchtbaarder deel van de bevolking behorend, had ik daar zo mijn twijfels over. Toegegeven, het krijgen van mijn laatste baby weerhield mij er ook niet van om te werken, maar ik had dan ook een nanny en een erg moderne partner. Ik had niet gedacht dat zij daar ook over zou kunnen beschikken. Ze heeft weliswaar een kind-vriendelijk en zachtaardig jongmens getrouwd, maar ze is zelf nog niet eens meerderjarig en verdient 6,000 Taka (85 dollar) per maand.
Drie-en-een half jaar Bangladesh later moet ik nog steeds veel leren. Onze ayah verdient een wereldsalaris en is zelf een madame! Uit het dorp heeft zij een (nog jonger) meisje meegebracht, die nu haar nanny is geworden, op 24 uurs basis. Zij werkt bij ons, en het meisje zorgt voor de baby. Een aantal keer per dag geeft zij borstvoeding, en dat is het; verder verhuist de baby van meisje naar echtgenoot en weer terug. En ook dat meisje krijgt een salaris - 1,000 Taka. Zo verdeelt men het geld onder de armen.

MEER RAMADAN
Zelfs de Internationale School Dhaka weet zich er niet aan te onttrekken, het opgelegde juk van Ramadan. De dagelijkse schooltijd wordt gedurende vier weken met drie kwartier bekort – er hoeft immers niet gegeten te worden? Die tijd kan dus wel van de pauze af. Vincent was het hier helemaal niet mee eens, en, assertief geworden door jarenlange Internationale School ervaring, schreef hij een officiële brief aan de directeur. De gehele tekst heb ik niet paraat, maar een zinsnede was heel bepalend:

“The name of the school suggests that this is an International School, and not a Muslim School, and therefore, the interest of others should also be considered.”

Die anderen ging voornamelijk om hemzelf, hij vond dat hij recht had op voldoende tijd om zijn lunch te nuttigen en daarna nog even naar buiten te gaan. De brief werd gelezen en er gebeurde niets, maar Vincent beleefde alleen al genoegen aan het feit dat hij zijn mening geventileerd had, net als zijn Ramadan hatende moeder dat elke dag doet. En nee, diezelfde moeder had hem er niet toe aangezet, hoezeer zij het ook achteraf met hem eens was.
“Participative approach” is blijkbaar ook bij internationale scholen nog slechts toekomstmuziek, want nog ouders, nog leerlingen werden betrokken in deze besluitvorming. Een mededeling op een stukje papier was voldoende. Een reactie op het Internet het resultaat.

Op 13 september schreef ik, dat chocolade en sambal niet samen gaan, maar eigenlijk is dat helemaal niet waar. Het geheim zit hem in de verhoudingen: die moeten niet gelijk zijn. Je kunt een hartige pittige saus maken met een klein beetje chocolade, of een zoet chocoladegerecht met een klein beetje chili. In het laatste geval benadrukt de chili de chocoladesmaak, speciaal als het heel donkere chocolade is.
Deze week, om dat uit te proberen, chocolade chili taart.

CLEANING THE GRAVES
Het is weer zover, the Holy Nuisance of Ramadan is aangebroken. Net als voorgaande jaren, veel chagrijnige, moeie en hongerige mensen, kantoren om drie uur dicht, wegen verstopt tot zes uur en niets is mogelijk “No sorry madam, not now, it is Ramadan”, afgezien dan van bedelen en baksjiesj vragen op nog ruimere schaal dan voorheen.
Zo mochten wij een kopietje ontvangen, van de straatvegers van onze “Baridhara society”, waar wij overigens geen lid van zijn. In het kort luidde de tekst als volgt:

“Assalualikum, we are the cleaners of Baridhara area engaged in cleaning the graves of this community from the creation of society. Therefore, we request you to glant us Eid Bonus according to your condition.”

Interessante tekst. Ik hoop maar niet dat mijn genoemde “condition” zo slecht is, dat ik in het genoemde “grave” ga eindigen. Of zouden ze iets heel anders bedoelen?